bestpigdog: Indigo Lesson : ครามเป็นสิ่งมีชีวิต

ครามเป็นสิ่งมีชีวิต
ชอบประโยคนี้ ขอเขียนซ้ำ

ได้มีโอกาสไปเรียนวิชาครามที่เชียงใหม่ กับชาวต่างชาติ
แอบเจ็บใจ คนไทยมีของแต่ไม่หาวิธีถ่ายทอดให้มัน pop

คนไทยหนองแขมได้ไปเรียน ขอทำเล็คเชอร์เก็บไว้เพื่อความรู้ต่อไป

อันดับแรก ครามก็คราม ห้อมก็ห้อม ไม่เหมือนกัน และให้สีน้ำเงินที่ต่างกัน
แต่สังเกตใบดูแล้ว ทั้งสองใบมีจุดร่วมเดียวกันคือ ใบไม่มัน ไม่กรอบ นุ่มๆ และมีจุดสีน้ำเงินเล็กๆกระจายทั่วใบ จุดน้ำเงินเรียกว่า indigo pigment ซึ่งอยู่อาศัยโดยพึ่งพาจุลินทรีย์ในใบราวกับเป็นสิ่งเดียวกัน
คราม เลย มีชีวิต

ใบคราม

ครามมีหลายแบบ ต้นทางสกลนครก็เป็นอีกแบบ

ที่เชียงใหม่นี่ชอบขึ้นใต้ต้นไม้ใหญ่ ชอบวันแดดออก ไม่ชอบฝน

แต่ต้นไม้ใหญ่ถูกตัดหมดแล้ว ก็คลุมสแล็นกันไป

ถ้าได้อากาศที่ชอบ ก้านจะแผ่ ใบจะดก ได้ใบเยอะก็ได้ครามเยอะ เพราะครามอยู่ในใบไม้ใช่ก้าน

แปลงนี้ไม่งาม อาจารย์บอกไปปลูกตรงอื่นดีกว่า

การตัด ตัดให้งอกได้ใหม่ ก็แค่เหลือตาล่างสุด กิ่งล่างสุดไว้ให้มันแตกยอด

ปีนึงตัดได้สองครั้ง

เข้าสู่ขั้นตอนทำคราม

EPISODE 1

Basic way to get Khram out of the leaves

เอาครามออกจากใบ

มัดคราม :

ตัดส่วนเกินที่ไม่เกี่ยวกับครามออกจากต้นคราม อันได้แก่ กิ่งช่วงล่าง ฝัก

แต่ใบนั้นแม้จะร่วงจะหลุด ต้องเก็บไว้ให้เรียบ ครบทุกใบ

ใบ = คราม = สมบัติ

กำต้นครามให้ได้ใน 1 มือ หักเป็นสามส่วน แล้วมัดด้วยต้นมันเองให้แน่น

ที่นั่งเก้าอี้หันหลังคือจานแม่

งกมาก อยากทำคนเดียวทั้งหมดนี่เลย

สาวผมทองบนเก้าอี้คือจานลูก พูดไทยชัด อธิบายเคลียร์

เตรียมถังความจุ 100 ลิตร ใส่มัดครามเรียงลงไปอย่างเป็นระเบียบ 15 กิโลกรัม
ตอนชั่งครามนี่ลบน้ำหนักภาชนะด้วยนะ แล้วเอาหินทับไว้อย่าให้แหยม
เติมน้ำเปล่าลงไปให้ท่วมใบ

หินยักษ์ผ่านการใช้งานจนเป็นสีครามเลย

เติมน้ำๆ เอ๊ะแค่แช่เนี่ยนะ

ปิดถังทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง หากอากาศร้อนปกติ แต่ถ้าอากาศเย็นต้องแช่ปิดไว้นานกว่านั้น
แต่แช่นานไปก็อาจจะเน่าได้ ถ้าเน่าก็ใช้ครามไม่ได้ เสียไปเลย
อากาศตอนที่ทำมีแต่ร้อนกับฝน
พรุ่งนี้มาเปิดฝาดู

EPISODE 2

Natural,chemical,Magical method

น้ำครามแล้วไงต่อ

หลังจาก 24 ชั่วโมงผ่านไป มาเปิดฝาดู น้ำที่แช่จะกลายเป็นสีน้ำทะเล กลิ่นฝาด
และมีรุ้งขึ้นที่ผิวน้ำเป็นแผ่นๆ
ขั้นตอนนี้โหดมาก เปรียบเหมือนการเอาต้นครามถ่วงน้ำ ครามกลัวตายเลยเผ่นออกจากใบมาอยู่ในน้ำกันหมด

สวยเลย

แผ่นรุ้งที่ผิวน้ำ และจุดน้ำเงินบนใบที่หายไป

หยิบมัดครามออกใส่เข่ง เพราะเราจะใช้แต่น้ำเท่านั้น เก็บเศษใบออก
มัดครามน้ำหยดติ๋งๆอย่าบิด ใช้กะละมังรองเอาน้ำใต้เข่งอีกรอบ
เอาน้ำมาให้เกลี้ยงอย่าเสียของ เท่านี้มัดต้นครามก็หมดประโยชน์ เอาไปทำปุ๋ยซะ

ไม่ต้องรีบ ประณีตๆ

กรองทุกหยด หยดน้ำคราม = สมบัติ

ได้น้ำครามมาในมือแล้ว ฮ่า ฮ่า
แต่น้ำครามก็คือ ตัวสีคราม + น้ำ เราจะเอาแต่ตัวสีเท่านั้น จึงต้องแยกน้ำออกจากตัวสีครามด้วย
แยกยังไง ในขั้นตอนนี้ เราใช้เทคนิค "การตกตะกอน"

วิธีคือ ใช้ปูนขาว (ปูนขาวบ้านเรามีหลายแบบ ให้เอาปูนขาว หรือ Ca(OH)2 หรือปูนสุก หรือปูนไลม์ หรือ Lime เท่านั้น ไม่ใช่หินปูนบดแล้วบอกปูนขาว หินปูนบดเฉยๆยังไม่เป็น Lime ต้องผ่านการเผา)
ใช้ปูนไลม์ประมาณ 300 กรัม หรือ 2% ของน้ำหนักมัดครามตอนแรก ใส่มากไปก็พังอีก

เอาปูนขาวตีกับน้ำครามบางส่วนก่อน แล้วจึงค่อยเทลงถังใหญ่
เหมือนแทนที่จะเอาผงแฟ้บเทพรวดลงถังซัก ตีแฟ้บในน้ำบางส่วนก่อน ค่อยเทรวม แบบนี้ละลายดีกว่า

ผสมปูนกับน้ำครามในอ่างเล็กก่อน ค่อยเทรวม

เทรวมแล้วยังไม่จบ เข้าสู่ขั้นตอนที่เหนื่อยยิ่งกว่า T25 หลังระบม เส้นยึด กล้ามแขนขึ้น นิ้วล็อค
นั่นคือการ "โจก" หรือเติมออกซิเจนให้น้ำ ปลุกครามให้คืนชีพ ประมาณว่า "จงฟื้น! ยังไม่ถึงเวลาตายเว้ย"

โจก v. การจ้วงน้ำแล้วเทซ้ำๆอย่างรุนแรง
ประหนึ่งคลื่นทะเลที่ซัดเข้าหาฝั่งดังโครม โครม จนเกิดฟอง
โปรดศึกษาท่าโจก และการโจก ต้องทำอย่างต่อเนื่อง 20 นาที

ช่วงแรก ฟองจะหนา สูง และเหนียวฟอดมาก
แต่หากโจกจนได้ที่แล้วลักษณะฟองจะเปลี่ยนเป็นฟองใสๆขนาดเล็ก เมื่อหยุดโจกจะแตกเป็นพรายหายไปหมด เสียงซ่า... แล้วหายไป
สีของน้ำก็เช่นกัน ช่วงแรกจะน้ำเงินเขียว peacock green แต่ยิ่งโจกจะมีสีคล้ำขึ้นจนเกือบดำ

ทำเท่านี้ แล้วปิดฝาทิ้งไว้อีก 1 วัน รอตกตะกอน :)

EPISODE 3

Collect that Khram

ได้แล้ว ตัวสีคราม

วันรุ่งขึ้น
เปิดฝาดูเห็นน้ำสีน้ำตาลใส แต่มันน้ำตาลเฉพาะด้านบนเท่านั้น เพราะสีได้ตกตะกอนไปด้านล่างแล้วจ้า

เอาขันค่อยๆช้อนน้ำเหลืองด้านบนทิ้งไป อย่าแรง เดี๋ยวตะกอนฟุ้งขึ้นมาก็หมดกัน
พยายามช้อนจนใกล้ตะกอนที่สุด สังเกตจากสีเอา ถ้ามีตะกอนสีครามเจือเข้ามาให้หยุด